1. Το «άβατο» των Εξαρχείων
Αν κάποιος τρομοκρατείται από τους πλανόδιους μουσικούς, τους νιγηριανούς με τα αντιγραμμένα CD/DVD, τα παιδιά με τα χαρτομάντιλα και τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά που ζητάνε «λίγα λεφτά να πάρω μια μπύρα, φιλαράκι», τα Εξάρχεια είναι όντως «άβατο». Βέβαια, ένας τέτοιος τύπος μάλλον θα προτιμούσε να ζει εκτός Αθήνας ή όποιας άλλης μεγαλούπολης. Τις φοβίες αυτές μάλλον δε συμμερίζονται οι χιλιάδες που κατηφορίζουν προς τα εκεί καθημερινά σε καφέ, σε στέκια, σε προβολές, σε συζητήσεις, σε πάρτυ. Από την άλλη, αν γνωρίζεις την περιοχή μόνο μέσα από δελτία ειδήσεων και ρεπορτάζ τύπου Espresso το πιθανότερο είναι να θεωρείς ότι εκεί εκτυλίσσονται σύγχρονα Δαλιανίδεια κοινωνικά δράματα, όπου κάθε λογής νέοι υπόπτου φρονήματος μπλέκουν σε παραβατικά και σεξουαλικά αίσχη πολύ χειρότερα από του «Κατήφορου».
Αυτό που άλλαξε τα τελευταία 2-3 χρόνια (περίπου από την εποχή των πρόσφατων φοιτητικών κινητοποιήσεων) είναι η πολύ πιο έντονη, διαρκής παρουσία της Αστυνομίας. Σε κάθε δεύτερη γωνιά μια ομάδα ένστολων συχνά με τα όπλα, τα γκλοπ και τα δακρυγόνα να ξεχωρίζουν από μακριά πάνω στη ζώνη τους. Μια κλούβα μόνιμα παρκαρισμένη στην Ακαδημίας και ενίοτε μια δεύτερη κάπου στη Χαριλάου Τρικούπη. Εξακριβώσεις στοιχείων «ύποπτων ατόμων», αμήχανα, ανήσυχα βλέμματα εκατέρωθεν. Όλα αυτά, μέσα στο διαβόητο «άβατο της ασυδοσίας», στην πραγματικότητα, την πιο αστυνομοκρατούμενη περιοχή της πόλης. Τι οδήγησε εκεί; Με ποιο «υπηρεσιακό σχέδιο» εγκαταστάθηκαν διμοιρίες μόνιμα στην περιοχή; Μάλλον ένας συνδυασμός «εμπέδωσης της καταστολής» στις περιοχές κοντά στο Πολυτεχνείο (που ξεκίνησε να εφαρμόζεται στο ζενίθ του φοιτητικού κινήματος) και της διακηρυγμένης αποστολής του αλησμόνητου Πολύδωρα - με πλήρη κυβερνητική κάλυψη - να «πατάξει το αυτόνομο αναρχικό χωριό» προσβλέποντας στην ικανοποίηση του ακροδεξιού του ακροατηρίου.
Η ταυτόχρονη εγκατάσταση του εθνικιστικού βιβλιοπωλείου του ελληνορθόδοξου Eli Sunday, τηλε-πλασιέ «εθνικά έγκριτων» βιβλίων με το κιλό, που ξεχώριζε από τους Λιακοπουλο-Βελόπουλους συναγωνιστές του χάρη στις φωνητικές δυνατότητες Δέσποινας Μοιραράκη στη διαφήμιση των «μοναδικών προσφορών», λειτούργησε κι αυτή ως agent provocateur. Όσο άστοχη ή καταδικαστέα κι αν θεωρεί κανείς την συστηματική καταστροφή του παραρτήματος του, η ύπαρξη ενός ακροδεξιού πυρήνα (που εμπορεύεται διάφορα «αγαπημένα» βιβλία) στα Εξάρχεια συγκρίνεται ανθρωπογεωγραφικά με τη λειτουργία συνδέσμου οπαδών του Παναθηναϊκού στο Πασαλιμάνι ή αντίστοιχα μπουτίκ του Ολυμπιακού στην Τούμπα, δίνοντας άλλη μια αφορμή για τη μόνιμη παρουσία περιπολιών μέσα στα Εξάρχεια.
2. Το «μεμονωμένο περιστατικό»
Η δεύτερη αγαπημένη καραμέλα αστυνομίας και εξουσίας. Μια πρώτη απάντηση είναι απλώς να απαριθμήσουμε περιστατικά (όπως στη λίστα αυτή).
Για τη δολοφονία του παιδιού, ίσως η αντιπροσωπευτικότερη υιοθέτησή της ακούστηκε - καθόλου αναπάντεχα - από τον Γιάννη Πρετεντέρη στην τελευταία του εκπομπή (όπου ενδύθηκε στη σειρά όλους τους αγαπημένους του ρόλους: αυτόν του γλοιώδους ξερόλα, του ερπετοειδούς επιτιμητή και του κυνικού απολογητή): «Μα για ποια κρατική βία μιλάμε; Εδώ έχουμε έναν άνθρωπο προφανώς διαταραγμένο, που θα μπορούσε έτσι απλά να βγάλει πιστόλι και να πυροβολήσει και τη γυναίκα του! Τότε, πάλι για κρατική βία θα μιλούσαμε;»
Πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις, ο ίδιος ο δράστης βάζει στη (δύσοσμη) απολογία του ως ενοχοποιητικό στοιχείο για το θύμα το γεγονός (μεταξύ άλλων) ότι «σύχναζε στην περιοχή των Εξαρχείων», την περιοχή δηλαδή στην οποία υπηρετούσε ως ειδικός φρουρός ο ίδιος εδώ και καιρό. Προφανώς ενδεικτικό του τρόπου με τον οποίο αντιμετώπιζαν οι αστυνομικοί την «περιοχή φύλαξής» τους. Ότι το συγκεκριμένο υποκείμενο είναι ενδεχομένως πιο πωρωμένο, αδίστακτο και επιθετικό από τους συναδέλφους του, δε σημαίνει ότι δεν έχει επίγνωση της «αποστολής» του, ποιοι είναι οι «καλοί» (πατρίς, θρησκεία, οικογένεια (του)) και ποιοι οι «κακοί» και επικίνδυνοι (π.χ. θαμώνες των Εξαρχείων)
3. «Επόμενο ήταν να συμβεί»
Το τρίτο διαδεδομένο στερεότυπο, που στην ουσία έρχεται σε αντίθεση με τη θεωρία του «μεμονωμένου περιστατικού», αλλά συχνά αναπαράγεται από τα ίδια χείλη. Όχι, αυτοί που το αναπαράγουν δεν το συνδέουν με την εντεινόμενη αστυνομοκρατία και τις συνθήκες της δολοφονίας, αλλά στη λογική «προφανώς με τόσους αναρχικούς εκεί πέρα, όλο και κάποιος κάτι θα έκανε». Δεν εκπλήσσει επομένως που όλα τα σενάρια που διοχετεύθηκαν σε εγχώρια και διεθνή ΜΜΕ έκαναν λόγο για «επίθεση 30 ατόμων σε αστυνομικό όχημα» και «ρίψη μολότοφ από το θύμα» (βλ. π.χ. το CNN), ώστε να χτιστεί το κατάλληλο προφίλ στο παιδί. Mόνο η παρουσία πολλών αυτόπτων μαρτύρων από τα γύρω καφενεία είναι αυτή που σώζει κάπως την κατάσταση. Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο συνέβαινε σε διπλανό στενό μακριά από μάρτυρες, το «κοστούμι» του δολοφονημένου παιδιού θα ήταν έτοιμο από καιρό, ούτε σε «εξοστρακισμούς» θα είχαν ανάγκη να καταφύγουν, ούτε σε άλλες δικαιολογίες.
ΥΓ. Δείτε και το post του Motorcycle Boy που τα γράφει πιο παραστατικά.
Αν κάποιος τρομοκρατείται από τους πλανόδιους μουσικούς, τους νιγηριανούς με τα αντιγραμμένα CD/DVD, τα παιδιά με τα χαρτομάντιλα και τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά που ζητάνε «λίγα λεφτά να πάρω μια μπύρα, φιλαράκι», τα Εξάρχεια είναι όντως «άβατο». Βέβαια, ένας τέτοιος τύπος μάλλον θα προτιμούσε να ζει εκτός Αθήνας ή όποιας άλλης μεγαλούπολης. Τις φοβίες αυτές μάλλον δε συμμερίζονται οι χιλιάδες που κατηφορίζουν προς τα εκεί καθημερινά σε καφέ, σε στέκια, σε προβολές, σε συζητήσεις, σε πάρτυ. Από την άλλη, αν γνωρίζεις την περιοχή μόνο μέσα από δελτία ειδήσεων και ρεπορτάζ τύπου Espresso το πιθανότερο είναι να θεωρείς ότι εκεί εκτυλίσσονται σύγχρονα Δαλιανίδεια κοινωνικά δράματα, όπου κάθε λογής νέοι υπόπτου φρονήματος μπλέκουν σε παραβατικά και σεξουαλικά αίσχη πολύ χειρότερα από του «Κατήφορου».
Αυτό που άλλαξε τα τελευταία 2-3 χρόνια (περίπου από την εποχή των πρόσφατων φοιτητικών κινητοποιήσεων) είναι η πολύ πιο έντονη, διαρκής παρουσία της Αστυνομίας. Σε κάθε δεύτερη γωνιά μια ομάδα ένστολων συχνά με τα όπλα, τα γκλοπ και τα δακρυγόνα να ξεχωρίζουν από μακριά πάνω στη ζώνη τους. Μια κλούβα μόνιμα παρκαρισμένη στην Ακαδημίας και ενίοτε μια δεύτερη κάπου στη Χαριλάου Τρικούπη. Εξακριβώσεις στοιχείων «ύποπτων ατόμων», αμήχανα, ανήσυχα βλέμματα εκατέρωθεν. Όλα αυτά, μέσα στο διαβόητο «άβατο της ασυδοσίας», στην πραγματικότητα, την πιο αστυνομοκρατούμενη περιοχή της πόλης. Τι οδήγησε εκεί; Με ποιο «υπηρεσιακό σχέδιο» εγκαταστάθηκαν διμοιρίες μόνιμα στην περιοχή; Μάλλον ένας συνδυασμός «εμπέδωσης της καταστολής» στις περιοχές κοντά στο Πολυτεχνείο (που ξεκίνησε να εφαρμόζεται στο ζενίθ του φοιτητικού κινήματος) και της διακηρυγμένης αποστολής του αλησμόνητου Πολύδωρα - με πλήρη κυβερνητική κάλυψη - να «πατάξει το αυτόνομο αναρχικό χωριό» προσβλέποντας στην ικανοποίηση του ακροδεξιού του ακροατηρίου.
Η ταυτόχρονη εγκατάσταση του εθνικιστικού βιβλιοπωλείου του ελληνορθόδοξου Eli Sunday, τηλε-πλασιέ «εθνικά έγκριτων» βιβλίων με το κιλό, που ξεχώριζε από τους Λιακοπουλο-Βελόπουλους συναγωνιστές του χάρη στις φωνητικές δυνατότητες Δέσποινας Μοιραράκη στη διαφήμιση των «μοναδικών προσφορών», λειτούργησε κι αυτή ως agent provocateur. Όσο άστοχη ή καταδικαστέα κι αν θεωρεί κανείς την συστηματική καταστροφή του παραρτήματος του, η ύπαρξη ενός ακροδεξιού πυρήνα (που εμπορεύεται διάφορα «αγαπημένα» βιβλία) στα Εξάρχεια συγκρίνεται ανθρωπογεωγραφικά με τη λειτουργία συνδέσμου οπαδών του Παναθηναϊκού στο Πασαλιμάνι ή αντίστοιχα μπουτίκ του Ολυμπιακού στην Τούμπα, δίνοντας άλλη μια αφορμή για τη μόνιμη παρουσία περιπολιών μέσα στα Εξάρχεια.
2. Το «μεμονωμένο περιστατικό»
Η δεύτερη αγαπημένη καραμέλα αστυνομίας και εξουσίας. Μια πρώτη απάντηση είναι απλώς να απαριθμήσουμε περιστατικά (όπως στη λίστα αυτή).
Για τη δολοφονία του παιδιού, ίσως η αντιπροσωπευτικότερη υιοθέτησή της ακούστηκε - καθόλου αναπάντεχα - από τον Γιάννη Πρετεντέρη στην τελευταία του εκπομπή (όπου ενδύθηκε στη σειρά όλους τους αγαπημένους του ρόλους: αυτόν του γλοιώδους ξερόλα, του ερπετοειδούς επιτιμητή και του κυνικού απολογητή): «Μα για ποια κρατική βία μιλάμε; Εδώ έχουμε έναν άνθρωπο προφανώς διαταραγμένο, που θα μπορούσε έτσι απλά να βγάλει πιστόλι και να πυροβολήσει και τη γυναίκα του! Τότε, πάλι για κρατική βία θα μιλούσαμε;»
Πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις, ο ίδιος ο δράστης βάζει στη (δύσοσμη) απολογία του ως ενοχοποιητικό στοιχείο για το θύμα το γεγονός (μεταξύ άλλων) ότι «σύχναζε στην περιοχή των Εξαρχείων», την περιοχή δηλαδή στην οποία υπηρετούσε ως ειδικός φρουρός ο ίδιος εδώ και καιρό. Προφανώς ενδεικτικό του τρόπου με τον οποίο αντιμετώπιζαν οι αστυνομικοί την «περιοχή φύλαξής» τους. Ότι το συγκεκριμένο υποκείμενο είναι ενδεχομένως πιο πωρωμένο, αδίστακτο και επιθετικό από τους συναδέλφους του, δε σημαίνει ότι δεν έχει επίγνωση της «αποστολής» του, ποιοι είναι οι «καλοί» (πατρίς, θρησκεία, οικογένεια (του)) και ποιοι οι «κακοί» και επικίνδυνοι (π.χ. θαμώνες των Εξαρχείων)
3. «Επόμενο ήταν να συμβεί»
Το τρίτο διαδεδομένο στερεότυπο, που στην ουσία έρχεται σε αντίθεση με τη θεωρία του «μεμονωμένου περιστατικού», αλλά συχνά αναπαράγεται από τα ίδια χείλη. Όχι, αυτοί που το αναπαράγουν δεν το συνδέουν με την εντεινόμενη αστυνομοκρατία και τις συνθήκες της δολοφονίας, αλλά στη λογική «προφανώς με τόσους αναρχικούς εκεί πέρα, όλο και κάποιος κάτι θα έκανε». Δεν εκπλήσσει επομένως που όλα τα σενάρια που διοχετεύθηκαν σε εγχώρια και διεθνή ΜΜΕ έκαναν λόγο για «επίθεση 30 ατόμων σε αστυνομικό όχημα» και «ρίψη μολότοφ από το θύμα» (βλ. π.χ. το CNN), ώστε να χτιστεί το κατάλληλο προφίλ στο παιδί. Mόνο η παρουσία πολλών αυτόπτων μαρτύρων από τα γύρω καφενεία είναι αυτή που σώζει κάπως την κατάσταση. Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο συνέβαινε σε διπλανό στενό μακριά από μάρτυρες, το «κοστούμι» του δολοφονημένου παιδιού θα ήταν έτοιμο από καιρό, ούτε σε «εξοστρακισμούς» θα είχαν ανάγκη να καταφύγουν, ούτε σε άλλες δικαιολογίες.
ΥΓ. Δείτε και το post του Motorcycle Boy που τα γράφει πιο παραστατικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου