Max Romeo

Ο Max Romeo είχε έρθει σχετικά πρόσφατα για συναυλία στην Αθήνα - τον Σεπτέμβρη του 2007 - στο πλαίσιο του φεστιβάλ Mama Africa στην Πετρούπολη, όπου έπαιξε με αρκετό κέφι (παρότι έκλεινε τότε τα 60 του χρόνια) ένα πλήρως αντιπροσωπευτικό σετ τραγουδιών του. Η κοινή συναυλία του αυτή τη φορά μαζί με τον Lee Perry και τους Congos, έστω και σε ξεχωριστά set, αποτελεί ένα είδος Black Ark reunion, πειρασμός σίγουρα για κάθε φίλο της reggae.

Ο δίσκος του που εξακολουθεί να μνημονεύεται περισσότερο μέχρι σήμερα είναι το "War Ina Babylon" του 1976, ένα άλμπουμ που ευτύχησε τόσο σε καλλιτεχνικό επίπεδο, αποτελώντας μια ιδιαίτερα εμπνευσμένη στιγμή του ίδιου αλλά και του παραγωγού Lee 'Scratch' Perry, όσο και στον τομέα της διανομής με την έκδοσή του στην Island Records.

Ένα από τα κεντρικά θέματα του δίσκου αποτελούν οι κοινωνικές συγκρούσεις και κυρίως η έξαρση της βίας (War Ina Babylon) με πλέον χαρακτηριστική την τότε πρόσφατη προεκλογική περιόδο, όπου η διαμάχη ανάμεσα στα δύο κυρίαρχα πολιτικά κόμματα στην Τζαμάικα (JLP και PNP) είχε οδηγήσει σε ένοπλες συρράξεις που άφησαν πίσω τους πολλούς νεκρούς στους δρόμους. Το ίδιο το εξώφυλλο απεικονίζει τη μητέρα που θρηνεί, σαν μια αναφορά τόσο στην τοπική όσο και στην παγκόσμια επικαιρότητα. Οι κοινωνικές ανισότητες θίγονται σε τραγούδια, όπως τα Uptown Babies Don’t Cry και Stealing In The Name Of Jah. Μπορεί όλα τα κομμάτια του δίσκου να βρίσκονται σε πολύ υψηλό επίπεδο, εκείνο όμως που έμεινε διαχρονικό ως το πλέον διάσημο στην καριέρα του Max Romeo ήταν ένας ύμνος στον εξορκισμό των κακών πνευμάτων, το Chase The Devil με τον χαρακτηριστικό ήχο της ροκάνας πάνω στο ρυθμό του, επιλογές που και σαν στιχουργικό περιεχόμενο και σαν ενορχηστρωτική πρωτοβουλία φέρουν τη σφραγίδα του παραγωγού Lee Perry.

(Σχετικά με το Chase The Devil είχα ανεβάσει στο παρελθόν με κάποια άλλη αφορμή ένα μικρό αφιέρωμα-podcast πάνω στις παραλλαγές του, παλιές και σύγχρονες, εδώ.)

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Max Romeo δεν υπήρξε πάντοτε roots τραγουδιστής, καθώς ξεκίνησε την καριέρα του σε τελείως διαφορετικό ύφος. Το 1968 σημείωσε τη μεγαλύτερη επιτυχία του τραγουδώντας το Wet Dream, single που παρέμεινε στο top-10 των βρετανικών charts σχεδόν για έξι μήνες και δημιούργησε ένα μίνι-σκάνδαλο με τους στίχους του: “every night me go to sleep, me have a wet dream”. Το BBC απαγόρευσε τη μετάδοσή του από τις συχνότητές του, γεγονός που, όπως θα φανταζόταν κανείς, έδωσε ακόμη μεγαλύτερη φήμη στο τραγούδι και συνέβαλε αποφασιστικά στην επιτυχία του. Ο ίδιος ο Max Romeo πάντως προσπάθησε να άρει την απαγόρευση δηλώνοντας ότι οι στίχοι αναφέρονται απλώς στις τρύπιες στέγες των χαμόσπιτων της Τζαμάικας που αφήνουν τη βροχή να στάζει. Ωστόσο, το γεγονός ότι την ίδια περίοδο άλλα τραγούδια του έφεραν τίτλους όπως Mini Skirt Version, Wine Her Goosie και Play With Your Pussy μάλλον αποδυνάμωσε τους ισχυρισμούς του.

Η σταδιακή μετάβασή του σε τραγουδιστή πολιτικοκοινωνικών θεμάτων ολοκληρώθηκε στο Revelation Time του 1975, που μαζί με το War Ina Babylon αποτελούν ένα ισάξιο συμπληρωματικό δίδυμο δίσκων, απαραίτητων για κάθε reggae συλλογή. Στο Revelation Time (σε δική του παραγωγή) ο Max Romeo μορφοποίησε ένα κράμα σοσιαλιστικών και ρασταφαριανικών πεποιθήσεων, εκφράζοντας έτσι τη στήριξή του στον ανερχόμενο πολιτικό Michael Manley του PNP (όπως και πολλοί άλλοι σύγχρονοί του reggae τραγουδιστές), που ανήκε στο ρεύμα του τριτοκοσμισμού και ευαγγελιζόταν σοσιαλιστικές κοινωνικές πολιτικές, οι οποίες θα έβαζαν τέλος στην πολυετή κυριαρχία του συντηρητικού JLP: “That album is a revolutionary album. It came from 1972 when we had a revolutionary movement, with Mr Michael Manley trying to change society from capitalism to socialism. At the time I was socialist-minded - beca’ it’s the only form of poor people government, socialism. So, bein’ a socialist, that album was actually fed into that area; it was helping to project awareness among really uneducated people.” (βλ. liner notes).

Ο δίσκος αυτός κυκλοφόρησε σε CD με επιπλέον υλικό για πρώτη φορά το 1999 από την Blood & Fire ως "Open The Iron Gate". Ένα αντιπροσωπευτικό τραγούδι του είναι το παρακάτω:

Max Romeo – Warning Warning (& version)

Givin’ out my warning...

Now you rich people listen to me
Weep and wail over the miseries
That are coming, coming up on you

Your riches have rotted away
And your clothes have been eaten by moth
Your gold and silver is covered with rust

And this rust will be witness against you
And eat up your flesh like fire
You have piled up your riches in these last days

But heads a go roll down Sandy Gully
One of these days
Heads a go roll down Sandy Gully
That’s what Marcus says

Your life here on earth have been filled
With luxury and pleasure
You have made yourself fat
For the day of slaughter

You've not paid the men that work in your fields
The cries of those that gather your crops
Have reached the ears of Jah, Jah Almighty

Heads a go roll down Sandy Gully
One of these days
Heads a go roll down Sandy Gully
That’s what Marcus says

Dog up a Beverley Hills
A eat T-bone steak an’ drink cornflakes
While poor people in the ghetto a rake an’ scrape
To get a cake

Be patient my brother be patient
As a farmer is patient
As he waits for the autumn and the spring rains
To water his crops

You also must be patient
And keep your hopes up high
Happy are those who greatest desire
Is to do what Jah Jah require

Heads a go roll down Sandy Gully
One of these days
Heads a go roll down Sandy Gully
That’s what Marcus says
Bald head a go roll down Sandy Gully
One of these days
Heads a go roll down Sandy Gully
That’s what Marcus says

I say you look, you look, you look
And you can’t see...
I said you listen, you listen, you listen
And you can’t hear...