Αν μπορούσαμε να αφαιρέσουμε την προκατάληψη απέναντι στον ήχο της reggae και την απλοϊκή σχηματοποίησή της από πολλούς σαν ένα είδος ανώδυνης, χαρούμενης και τουριστικής μουσικής, θα βλέπαμε τα μεγέθη των σημαντικότερων μορφών της να επανεκτιμούνται πολύ διαφορετικά. Έτσι, για παράδειγμα, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι ο Toots Hibbert δεν έχει τίποτε να ζηλέψει από τον Otis Redding, διαθέτοντας αντίθετα μεγαλύτερο όγκο εξίσου σημαντικού έργου, καθώς και ότι π.χ. οι Heptones βρίσκονται στην ίδια κλίμακα αξίας με τους Temptations, έχοντας στον κατάλογό τους ισάριθμα κλασικά κομμάτια που θα μνημονεύονται σήμερα αλλά και στο μέλλον σαν σημεία αναφοράς.
Μέσα στο πλαίσιο αυτό, ο Gregory Isaacs μπορεί να θεωρηθεί σαν ένας από τους κορυφαίους τραγουδιστές του προηγούμενου αιώνα. Έχει διατυπωθεί σαν αφορισμός -από τους, ας πούμε, «σκληροπυρηνικούς» του χώρου- πως όποιος δε διαθέτει στη συλλογή του τουλάχιστον διψήφιο αριθμό δίσκων του, δεν μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του πραγματικό θιασώτη της reggae (!). Αυτό αφορά κυρίως την περίοδο της μεγάλης παραγωγικότητας του, δηλαδή από τη δεκαετία του ’70 μέχρι τις αρχές της επόμενης, διάστημα στο οποίο κυκλοφόρησε αμέτρητους δίσκους (LP και singles), που η ποιότητά τους κυμαίνεται ανάμεσα στο πολύ καλό και το εξαιρετικό.
Η παγκόσμια αναγνώριση θα έρθει το 1982 με το "Night Nurse", το ομώνυμο κομμάτι από τον πρώτο του δίσκο στην Island Records, τη μοναδική εταιρεία που συνδύαζε την ειδίκευση στη reggae με την ταυτόχρονη πρόσβαση σε ένα παγκόσμιο κοινό την εποχή εκείνη. Χωρίς να ανήκει στις κορυφαίες στιγμές του, ήταν ένα τυπικά καλό δείγμα του στυλ του, καταλήγοντας όμως να εγκλωβίσει γρήγορα την εικόνα του στο ύφος του ερωτικού τραγουδιστή, που δεν αποτελούσε παρά ένα μόνο τμήμα της μουσικής του ταυτότητας. Εδώ, αξίζει να αναφερθεί ότι η σχετικά πρόσφατη αναβίωση της μελωδίας και του ρυθμού του συγκεκριμένου τραγουδιού από τη γερμανική ομάδα παραγωγής των Seeed (υπό τον γενικό τίτλο "Doctor’s Darling"), έδωσε τη γνωστή επιτυχία της Tanya Stephens "It’s A Pity", που απασχόλησε και τη χώρα μας κυρίως μέσω μιας μάλλον άχαρης διασκευής-προσαρμογής της από την Άλκηστη Πρωτοψάλτη.
Παρά τα αρκετά πετυχημένα κομμάτια του Gregory Isaacs στα 80s, η πορεία του ήταν σταδιακά φθίνουσα. Το πέρασμα στην επόμενη δεκαετία τον βρήκε εκτός του προσκήνιου της reggae σκηνής, να αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα καταχρήσεων και υγείας. Η φωνή του μπορεί σήμερα πλέον να έχει εξασθενίσει σε μεγάλο βαθμό - άλλωστε ποτέ δεν έγινε διάσημη για την ευρύτητά της, όσο για τη λεπτότητα των τονισμών και του τρόπου εκφοράς - και η επίσκεψή του στα μέρη μας να μην τον βρίσκει στις ημέρες της καλλιτεχνικής ακμής του, δεν παύει όμως να αποτελεί πρόκληση η παρακολούθηση ενός πραγματικά ζωντανού θρύλου επί σκηνής.
Μία από τις καλύτερες ταινίες που έχουν γίνει με θέμα τη χρυσή εποχή της reggae (δηλαδή τα 70s) είναι το "Rockers" με σκηνοθέτη τον Θοδωρή Μπαφαλούκο (βλ. και σχετικό άρθρο). Γυρισμένη εξολοκλήρου στην Τζαμάικα, είναι μια κωμωδία καταστάσεων σε εσκεμμένα «ερασιτεχνικό» ύφος, επηρεασμένη από τη γαλλική nouvelle vague, όπου στους ρόλους των πρωταγωνιστών όσο και σε cameos εμφανίζονται ορισμένοι από τους πιο γνωστούς μουσικούς και τραγουδιστές της περιόδου. Σε μια χαρακτηριστική σκηνή της ταινίας ο Gregory Isaacs παρουσιάζεται σαν περαστικός που προθυμοποιείται να βοηθήσει -με το αζημίωτο- δύο τουρίστες να μπουν στο αυτοκίνητό τους, καθώς έχουν χάσει τα κλειδιά τους. Ο ίδιος φαίνεται πάντως να κατέχει αρκετές γνώσεις για τους δυνατούς τρόπους ανορθόδοξης πρόσβασης στο εσωτερικό ενός αμαξιού. Στην επόμενη σκηνή, φορώντας το χαρακτηριστικό καπέλο του εμφανίζεται μπροστά στο κοινό ενός κλαμπ να τραγουδάει ζωντανά το "Slave Master" - πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα roots κομμάτια της δισκογραφίας του, που σε αντιστοιχία με τη «συνειδητή» (conscious) θεματολογία της εποχής, αναφέρεται στο κίνημα της απελευθέρωσης των σκλάβων και τις συλλογικές μνήμες από την εποχή του δουλεμπορίου και της καταναγκαστικής εργασίας:
But if I don’t get my desire
I will set the plantations on fire
My temperature is getting much higher
Got to give what I require
Ο Jah Shaka δεν αποτελεί απλώς ένα συμπλήρωμα της βραδιάς, αλλά εκπροσωπεί το πιο ιστορικό sound system της Βρετανίας. Είναι πολύ δύσκολο να προσπαθήσει κανείς να συγκεφαλαιώσει τη σημασία και τη συμβολή της κουλτούρας των sound systems στη σύγχρονη μουσική πραγματικότητα. Οι Soul II Soul και οι Massive Attack μπορεί να ήταν οι πρώτοι που την έκαναν τόσο ιδιαίτερα γνωστή σε ευρύτερο ακροατήριο, ωστόσο η επιρροή της σε άλλα μουσικά είδη ξεκινάει από πολύ νωρίτερα, ήδη τουλάχιστον από την εποχή που ο Mark Stewart (των Pop Group) ζητούσε από τον Adrian Sherwood να μεταφέρει την αίσθηση του ογκώδους ήχου του sound system του Jah Shaka στο βιομηχανικό χάος των post-punk πειραματισμών του.
Αυτό που έκανε τον ήχο του Jah Shaka ξεχωριστό ιστορικά δεν ήταν τόσο οι DJ στο μικρόφωνο, οι αποκλειστικότητες ("specials") και η κατοχή μιας από τις πιο πλούσιες reggae συλλογές στον κόσμο -που σίγουρα έπαιξαν έναν σημαντικό ρόλο- όσο η επιμονή του στην προώθηση του κλασικού roots ήχου σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80, όπου το πιο χορευτικό, επιθετικό στυλ της dancehall είχε κυριαρχήσει σε ολόκληρο το φάσμα της reggae. Είναι άγνωστο ποιο ακριβώς κομμάτι του εξοπλισμού του θα έχει μεταφέρει ο ίδιος στην Αθήνα, πέρα από τη συλλογή με βινύλια και acetates, ωστόσο θα έχει οπωσδήποτε ενδιαφέρον να ακούσει κανείς τι έχει ετοιμάσει για το πρόγραμμά του.
Παρακάτω βρίσκεται άλλη μια σκηνή ταινίας, πιθανότατα της καλύτερης που γυρίστηκε ποτέ για τη βρετανική reggae κουλτούρα, αλλά και ευρύτερα για την τζαμαϊκανική παροικία του Λονδίνου. Είναι το "Babylon" του βρετανού σκηνοθέτη Franco Rosso (βοηθού του Ken Loach στην πρώτη ταινία του "Kes"). Στο φινάλε του έργου ο πρωταγωνιστής (ο Brinsley Forde των Aswad) αφού διαπληκτίζεται για πολλοστή φορά με τον ρατσιστή γείτονα του, μέλος συμμορίας ακροδεξιών, καταλήγει να του καρφώσει ένα κατσαβίδι στην κοιλιά. Στη συνέχεια, παίρνει το μετρό και καταφεύγει στο sound system του Jah Shaka, όπου εκτελεί χρέη DJ. Η ταινία τελειώνει με την αστυνομία να προσπαθεί να εισβάλει στον χώρο για να τον συλλάβει, ενώ εκείνος δίνει την τελευταία του παράσταση στο μικρόφωνο. Το αυτοσχεδιαστικό sing-jay κομμάτι, πάνω στη μουσική του κλασικού "Warrior Charge" χρησιμοποιήθηκε ως sample και στον τελευταίο δίσκο του Dizzee Rascal ("Can't Tek No More").
Ακολουθεί μια επιλογή με αποσπάσματα από δέκα τραγούδια του Gregory Isaacs, απλό δείγμα ενός πολύ μικρού κομματιού από το σύνολο μιας μεγάλης δισκογραφίας.
Gregory Isaacs - The Cool Ruler (info + d/l link) [Play now]
1. Babylon Too Rough
2. The Border
3. Once Ago
4. Slave Master
5. Cool You
6. Not The Way
7. One More Time
8. Mr. Cop
9. Rumours
10. Mr. Brown
Μέσα στο πλαίσιο αυτό, ο Gregory Isaacs μπορεί να θεωρηθεί σαν ένας από τους κορυφαίους τραγουδιστές του προηγούμενου αιώνα. Έχει διατυπωθεί σαν αφορισμός -από τους, ας πούμε, «σκληροπυρηνικούς» του χώρου- πως όποιος δε διαθέτει στη συλλογή του τουλάχιστον διψήφιο αριθμό δίσκων του, δεν μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του πραγματικό θιασώτη της reggae (!). Αυτό αφορά κυρίως την περίοδο της μεγάλης παραγωγικότητας του, δηλαδή από τη δεκαετία του ’70 μέχρι τις αρχές της επόμενης, διάστημα στο οποίο κυκλοφόρησε αμέτρητους δίσκους (LP και singles), που η ποιότητά τους κυμαίνεται ανάμεσα στο πολύ καλό και το εξαιρετικό.
Η παγκόσμια αναγνώριση θα έρθει το 1982 με το "Night Nurse", το ομώνυμο κομμάτι από τον πρώτο του δίσκο στην Island Records, τη μοναδική εταιρεία που συνδύαζε την ειδίκευση στη reggae με την ταυτόχρονη πρόσβαση σε ένα παγκόσμιο κοινό την εποχή εκείνη. Χωρίς να ανήκει στις κορυφαίες στιγμές του, ήταν ένα τυπικά καλό δείγμα του στυλ του, καταλήγοντας όμως να εγκλωβίσει γρήγορα την εικόνα του στο ύφος του ερωτικού τραγουδιστή, που δεν αποτελούσε παρά ένα μόνο τμήμα της μουσικής του ταυτότητας. Εδώ, αξίζει να αναφερθεί ότι η σχετικά πρόσφατη αναβίωση της μελωδίας και του ρυθμού του συγκεκριμένου τραγουδιού από τη γερμανική ομάδα παραγωγής των Seeed (υπό τον γενικό τίτλο "Doctor’s Darling"), έδωσε τη γνωστή επιτυχία της Tanya Stephens "It’s A Pity", που απασχόλησε και τη χώρα μας κυρίως μέσω μιας μάλλον άχαρης διασκευής-προσαρμογής της από την Άλκηστη Πρωτοψάλτη.
Παρά τα αρκετά πετυχημένα κομμάτια του Gregory Isaacs στα 80s, η πορεία του ήταν σταδιακά φθίνουσα. Το πέρασμα στην επόμενη δεκαετία τον βρήκε εκτός του προσκήνιου της reggae σκηνής, να αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα καταχρήσεων και υγείας. Η φωνή του μπορεί σήμερα πλέον να έχει εξασθενίσει σε μεγάλο βαθμό - άλλωστε ποτέ δεν έγινε διάσημη για την ευρύτητά της, όσο για τη λεπτότητα των τονισμών και του τρόπου εκφοράς - και η επίσκεψή του στα μέρη μας να μην τον βρίσκει στις ημέρες της καλλιτεχνικής ακμής του, δεν παύει όμως να αποτελεί πρόκληση η παρακολούθηση ενός πραγματικά ζωντανού θρύλου επί σκηνής.
Μία από τις καλύτερες ταινίες που έχουν γίνει με θέμα τη χρυσή εποχή της reggae (δηλαδή τα 70s) είναι το "Rockers" με σκηνοθέτη τον Θοδωρή Μπαφαλούκο (βλ. και σχετικό άρθρο). Γυρισμένη εξολοκλήρου στην Τζαμάικα, είναι μια κωμωδία καταστάσεων σε εσκεμμένα «ερασιτεχνικό» ύφος, επηρεασμένη από τη γαλλική nouvelle vague, όπου στους ρόλους των πρωταγωνιστών όσο και σε cameos εμφανίζονται ορισμένοι από τους πιο γνωστούς μουσικούς και τραγουδιστές της περιόδου. Σε μια χαρακτηριστική σκηνή της ταινίας ο Gregory Isaacs παρουσιάζεται σαν περαστικός που προθυμοποιείται να βοηθήσει -με το αζημίωτο- δύο τουρίστες να μπουν στο αυτοκίνητό τους, καθώς έχουν χάσει τα κλειδιά τους. Ο ίδιος φαίνεται πάντως να κατέχει αρκετές γνώσεις για τους δυνατούς τρόπους ανορθόδοξης πρόσβασης στο εσωτερικό ενός αμαξιού. Στην επόμενη σκηνή, φορώντας το χαρακτηριστικό καπέλο του εμφανίζεται μπροστά στο κοινό ενός κλαμπ να τραγουδάει ζωντανά το "Slave Master" - πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα roots κομμάτια της δισκογραφίας του, που σε αντιστοιχία με τη «συνειδητή» (conscious) θεματολογία της εποχής, αναφέρεται στο κίνημα της απελευθέρωσης των σκλάβων και τις συλλογικές μνήμες από την εποχή του δουλεμπορίου και της καταναγκαστικής εργασίας:
But if I don’t get my desire
I will set the plantations on fire
My temperature is getting much higher
Got to give what I require
*************
Ο Jah Shaka δεν αποτελεί απλώς ένα συμπλήρωμα της βραδιάς, αλλά εκπροσωπεί το πιο ιστορικό sound system της Βρετανίας. Είναι πολύ δύσκολο να προσπαθήσει κανείς να συγκεφαλαιώσει τη σημασία και τη συμβολή της κουλτούρας των sound systems στη σύγχρονη μουσική πραγματικότητα. Οι Soul II Soul και οι Massive Attack μπορεί να ήταν οι πρώτοι που την έκαναν τόσο ιδιαίτερα γνωστή σε ευρύτερο ακροατήριο, ωστόσο η επιρροή της σε άλλα μουσικά είδη ξεκινάει από πολύ νωρίτερα, ήδη τουλάχιστον από την εποχή που ο Mark Stewart (των Pop Group) ζητούσε από τον Adrian Sherwood να μεταφέρει την αίσθηση του ογκώδους ήχου του sound system του Jah Shaka στο βιομηχανικό χάος των post-punk πειραματισμών του.
Αυτό που έκανε τον ήχο του Jah Shaka ξεχωριστό ιστορικά δεν ήταν τόσο οι DJ στο μικρόφωνο, οι αποκλειστικότητες ("specials") και η κατοχή μιας από τις πιο πλούσιες reggae συλλογές στον κόσμο -που σίγουρα έπαιξαν έναν σημαντικό ρόλο- όσο η επιμονή του στην προώθηση του κλασικού roots ήχου σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80, όπου το πιο χορευτικό, επιθετικό στυλ της dancehall είχε κυριαρχήσει σε ολόκληρο το φάσμα της reggae. Είναι άγνωστο ποιο ακριβώς κομμάτι του εξοπλισμού του θα έχει μεταφέρει ο ίδιος στην Αθήνα, πέρα από τη συλλογή με βινύλια και acetates, ωστόσο θα έχει οπωσδήποτε ενδιαφέρον να ακούσει κανείς τι έχει ετοιμάσει για το πρόγραμμά του.
Παρακάτω βρίσκεται άλλη μια σκηνή ταινίας, πιθανότατα της καλύτερης που γυρίστηκε ποτέ για τη βρετανική reggae κουλτούρα, αλλά και ευρύτερα για την τζαμαϊκανική παροικία του Λονδίνου. Είναι το "Babylon" του βρετανού σκηνοθέτη Franco Rosso (βοηθού του Ken Loach στην πρώτη ταινία του "Kes"). Στο φινάλε του έργου ο πρωταγωνιστής (ο Brinsley Forde των Aswad) αφού διαπληκτίζεται για πολλοστή φορά με τον ρατσιστή γείτονα του, μέλος συμμορίας ακροδεξιών, καταλήγει να του καρφώσει ένα κατσαβίδι στην κοιλιά. Στη συνέχεια, παίρνει το μετρό και καταφεύγει στο sound system του Jah Shaka, όπου εκτελεί χρέη DJ. Η ταινία τελειώνει με την αστυνομία να προσπαθεί να εισβάλει στον χώρο για να τον συλλάβει, ενώ εκείνος δίνει την τελευταία του παράσταση στο μικρόφωνο. Το αυτοσχεδιαστικό sing-jay κομμάτι, πάνω στη μουσική του κλασικού "Warrior Charge" χρησιμοποιήθηκε ως sample και στον τελευταίο δίσκο του Dizzee Rascal ("Can't Tek No More").
*************
Ακολουθεί μια επιλογή με αποσπάσματα από δέκα τραγούδια του Gregory Isaacs, απλό δείγμα ενός πολύ μικρού κομματιού από το σύνολο μιας μεγάλης δισκογραφίας.
Gregory Isaacs - The Cool Ruler (info + d/l link) [Play now]
1. Babylon Too Rough
2. The Border
3. Once Ago
4. Slave Master
5. Cool You
6. Not The Way
7. One More Time
8. Mr. Cop
9. Rumours
10. Mr. Brown
4 σχόλια:
Εξαίρετο το αφιέρωμα σου! Θα είμαστε εκεί βεβαίως σήμερα!
Cheers!
Merci Beaucoup! Κι εγώ θα είμαι εκεί απόψε. Φοβάμαι πως το "Slave Master" δε θα το συμπεριλάβει στο σετ του, αλλά θα πει αρκετά ωραία κομμάτια, κρίνοντας από αυτήν την παρουσίαση μιας περσινής συναυλίας του στη Βοστώνη.
Να γράψω κι έναν σύντομο απολογισμό της συναυλίας, ξεκινώντας από τα άσχημα: ο Isaacs είναι αρκετά γερασμένος και φαίνεται μεγαλύτερος κι από την ηλικία του (58), κάτι που δε θα ήταν απαραίτητα κακό αν αυτό δεν είχε αντίκτυπο στη φωνή του (αναμενόμενο), στις κινήσεις του επί σκηνής, αλλά και στη διάρκεια του σετ (λιγότερο από μία ώρα).
Εντούτοις, χώρεσε πολλά τραγούδια του, τα είπε όσο καλύτερα μπορούσε και συνοδευόταν από μια πολύ καλά συντονισμένη μπάντα. Επίσης, παρά τη βροχή που είχε γεμίσει μεγάλες λίμνες τον δρόμο προς τον συναυλιακό χώρο, είχε έρθει πολύς κόσμος. Για την ιστορία, αυτό είναι το setlist (επιφυλάσσομαι κάπως για την ακρίβεια στη σειρά):
Intro (instrumental medley)
1. My Number One
2. Tune In
3. Top Ten
4. Stranger In Town (incorp. ‘The Sun Shines For Me’)
5. Oh What A Feeling
6. Private Beach Party
7. All I Have Is Love
8. Love Is Overdue
9. Soon Forward
10. Thank You (incorp. ‘A Love I Can Feel’ & Inner Circle’s ‘Sweat’)
11. Mr. Brown
12. Storm (Hang On)
13. Rumours (incorp. ‘Report To Me’)
14. Night Nurse
encore
15. Big All Around
16. Front Door
Ο Jah Shaka που ακολούθησε έπαιξε με τον αυθεντικό old school JA τρόπο, δηλαδή με σχεδόν κάθε κομμάτι να ακολουθείται από τη dub version (με τον ίδιο σε ρόλο DJ στο μικρόφωνο, όταν χρειαζόταν) και αδιαφορώντας για το αν θα μεσολαβήσουν κενά μεταξύ των δίσκων που άλλαζε στο πικάπ (double decks = Babylon!). Έπαιξε αρκετά roots classics και τελείωσε με UK digital steppers - ήμουν στους τελευταίους 50 που κάθισαν μέχρι τέλους (ακριβώς στις 5 το πρωί), κατάφερα πάντως να κατέβω και στην πορεία το μεσημέρι!
R.I.P. :(
Δημοσίευση σχολίου